Instytut Pracy i Spraw Socjalnych zaprosił przedstawicieli gmin powiatu szydłowieckiego oraz przedsiębiorców na spotkanie na temat Lokalnego programu promocji zatrudnienia i ograniczania bezrobocia w powiecie szydłowieckim Spotkanie odbyło się 25 lutego b.r. w Starostwie Powiatowym w Szydłowcu.

Celem jego było podsumowania projektu badawczego "Badanie dotychczasowych trendów społeczno-gospodarczych oraz opracowanie prognozy zmian zasobów pracy Mazowsza do 2013 roku" realizowanego przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych w latach 2009-2011 przy dofinansowaniu ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.

Celem projektu było zbadanie dotychczasowych trendów społeczno-gospodarczych Mazowsza i opracowanie ich prognozy do 2013 r. oraz opracowanie programu poprawy produktywnego wykorzystania zasobów pracy, zaproponowanie systemu środków i metod tworzenia nowych miejsc pracy adekwatnych do rosnącej podaży pracy i potrzeby poprawy stopnia wykorzystania tych zasobów w celu osiągnięcia priorytetowego celu Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Tylko analiza problemów rynku pracy i wskazanie możliwych rozwiązań może pomóc w osiągnięciu tego celu.

Spotkanie miało na celu upowszechnienie wyników badań przeprowadzonych na Mazowszu oraz zaprezentowania lokalnego programu promowania zatrudnienia oraz ograniczania bezrobocia w powiecie szydłowieckim. Źródłem informacji przedstawionych na piątkowym spotkaniu były dane uzyskane z badań ilościowych i jakościowych przeprowadzonych przez pracowników Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych w 2009roku. Podczas spotkania dr Iwona Kukulak – Dolata, adiunkt w Zakładzie Zatrudnienia i Rynku Pracy Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych przedstawiła głównie analizę SWOT szydłowieckiego rynku pracy oraz działania w zakresie lokalnego programu promocji zatrudnienia dla powiatu szydłowieckiego. Celem analizy SWOT jest zidentyfikowanie mocnych i słabych stron naszego powiatu oraz poznanie jego szans i zagrożeń odnoszących się do czynników zewnętrznych.

Mocne strony powiatu szydłowieckiego

Wśród mocnych stron powiatu szydłowieckiego dr Iwona Kukulak – Dolata wymienia m.in. strukturę ludności naszego powiatu. Ludność nie jest zbyt zróżnicowana w podziale na płeć (niewielka przewaga kobiet 50,6%). Dobrze też kształtuje się struktura ludności według wieku. Wysoki odsetek ludzi młodych (osoby do 19 roku życia stanowią 30% ludności powiatu. Dla porównania w województwie mazowieckim to 21,3%). Podsumowując, jesteśmy powiatem ludzi młodych, którzy mogą stanowić cenny kapitał. Kolejną mocną stroną są niewątpliwie warunki przyrodnicze i krajobrazowe, lesistość terenu, nieczynne kamieniołomy, obiekty historyczne powiatu szydłowieckiego, które sprzyjają rozwojowi turystyki i rekreacji. O tym można się przekonać przeglądając wydaną w zeszłym roku publikację „Powiat szydłowiecki w fotografii” autorstwa Andrzeja Pęczalskiego.

Kolejne mocne strony to wzrastająca liczba przedsiębiorstw (liczba podmiotów gospodarczych w końcu grudnia 2008 wyniosła 3161 i wzrosła o ponad 13% w porównaniu do danych z 2003 roku), która mówi nam też o przedsiębiorczych postawach mieszkańców naszego powiatu. Dr Iwona Kukulak – Dolata, powiedziała, że ”przedsiębiorczość w powiecie mogłaby się jeszcze szybciej rozwijać gdyby nie było bariery w postaci nieuregulowanego stanu prawnego wielu gruntów i budynków”. Jeszcze jedną mocną stroną, którą wymienia Kukulak – Dolata to dobrze rozwinięta sieć dróg. Gminy powiatu są położone wzdłuż ważnych szlaków komunikacyjnych. Droga krajowa Gdańsk – Warszawa – Kraków – Chyżne i dwie linie kolejowe Warszawa – Radom – Kielce – Kraków oraz Radom- Tomaszów Mazowiecki - Koluszki są korzystne dla dalszej aktywności ekonomicznej powiatu. Może to sprzyjać rozwojowi turystyki i rekreacji, mieszkalnictwa oraz funkcji produkcyjnych.

Słabe strony powiatu szydłowieckiego

Niestety dr Iwona Kukulak – Dolata przedstawiła więcej słabych stron, m.in. ciągły ubytek liczby mieszkańców powiatu (spadek o 2,9% w latach 2003-2009), na który składa się ujemny przyrost naturalny oraz emigracja. Kolejna słaba strona powiatu to niski poziom edukacji mieszkańców. Wg. spisu powszechnego z 2002 roku, 25% mieszkańców posiada wykształcenie zasadnicze zawodowe, a 33% gimnazjalne i poniżej. Znaczną część powiatu (48,3%) zajmują grunty rolne, z glebami bonitacji w klasach IV, V i VI. Istnieje duże rozdrobnienie gospodarstw i różnorodność produkcji. Te czynniki nie sprzyjają specjalizacji produkcji rolnej. Dr Iwona Kukulak – Dolata upatruje jednak szanse na rozwój tzw. rolnictwa ekologicznego, ponieważ wzrasta zapotrzebowanie na produkty ekologiczne zarówno w kraju jak i poza jego granicami. Niewątpliwie słabą stroną naszego powiatu jest wysokie bezrobocie ( w 2009 r. to 34%, najwyższe w skali kraju) oraz niekorzystna struktura zasobu bezrobotnych (77% to osoby bez prawa do zasiłku, 31% poszukuje pracy ponad 2 lata, 25,5% z wykształceniem gimnazjalnym i poniżej, 37,5% z wykształceniem zasadniczym zawodowym, 20% bez doświadczenia zawodowego).

Warto też wspomnieć o poziomie wynagrodzeń, który w powiecie jest o wiele niższy niż w województwie mazowieckim. Przeciętne wynagrodzenie na lokalnym rynku pracy wynosiło 2263,65 zł i było o 44% niższe od przeciętnego województwie. Niski poziom wynagrodzeń dr Iwona Kukulak – Dolata wiąże z wysokim poziomem zatrudnienia pracowników w sektorze publicznym, który oferuje najniższe płace. Ten stopień osiąganych dochodów i wysokie bezrobocie wpływają na niski poziom zamożności mieszkańców powiatu szydłowieckiego.

Szanse i zagrożenia

Analiza SWOT rynku pracy w powiecie szydłowieckim zawiera też szanse i zagrożenia. Szanse, dr Iwona Kukulak – Dolata, upatruje m.in. w agroturystyce, której sprzyja zapotrzebowanie mieszkańców dużych miast na tereny atrakcyjne przyrodniczo i nadające się do zamieszkania i wypoczynku oraz moda na zdrową, ekologiczną żywność. W dużych aglomeracjach jest moda na kupowanie i spożywanie zdrowej żywności, jakiej mogą dostarczać producenci z powiatu szydłowieckiego. Szansą są też oczywiście wolne tereny pod inwestycje oraz dostęp do zewnętrznych źródeł finansowania, takich jak fundusze strukturalne. Rzeczą najważniejszą jest jednak podniesienie jakości kapitału ludzkiego i dostosowanie do potrzeb rynku pracy lokalnego i regionalnego.

Zagrożenia jakie przedstawiła dr Iwona Kukulak – Dolata, to m.in. odpływ mieszkańców do innych regionów Polski i krajów Unii Europejskiej, brak umiejętności aplikowania o środki z funduszy strukturalnych, skomplikowane procedury instytucji pomocowych udzielających wsparcia finansowego, wysokie koszty legalnego zatrudnienia, niski stopień integracji gmin czy brak możliwości uporządkowania praw własności wielu nieruchomości i słabe relacje z Agencją Nieruchomości Rolnych.

Lokalny program promocji zatrudnienia dla powiatu szydłowieckiego W kolejnej części spotkania dr Iwona Kukulak – Dolata przedstawiła działania w zakresie lokalnego programu promocji zatrudnienia dla powiatu szydłowieckiego. Dr Kukulak – Dolata podzieliła je na cztery tematy, które omówiła szczegółowo podczas spotkania.

Tworzenie partnerstw lokalnych, rozumianych jako platforma współpracy pomiędzy różnorodnymi partnerami, którzy wspólnie planują, wdrażają i realizują określone inicjatywy podporządkowane rozwojowi lokalnego środowiska społeczno – gospodarczego. Wg dr Iwony Kukulak – Dolata, obszary, w ramach których należałoby zawierać partnerstwa w naszym powiecie to m.in. w zakresie pozyskiwania informacji, konstruowania innowacyjnych programów interwencyjnych, w zakresie opracowywania i realizowania projektów finansowych ze środków funduszy strukturalnych, finansowania rozwoju lokalnej przedsiębiorczości oraz zlecanie wykonania usług rynku pracy instytucjom zewnętrznym.

Promowanie przedsiębiorczości i tworzenie nowych miejsc pracy w powiecie poprzez dostarczanie wiedzy i informacji lokalnym podmiotom, wspieranie sektora małych i średnich przedsiębiorstw, obniżenie podatków i opłat lokalnych, wpływanie na decyzje pracodawców o zwiększaniu zatrudnienia oraz promowanie zatrudnienia osób długotrwale bezrobotnych i bez doświadczenia zawodowego.

Zwiększenie spójności między systemem kształcenia a potrzebami rynku poprzez: stałe diagnozowanie potrzeb lokalnego rynku pracy, kształtowania postaw przedsiębiorczych w szkołach nadzorowanych przez samorząd gminny i powiatowy (obecnie nauczyciele mają możliwość udziału w bezpłatnych studiach m.in. na kierunku „przedsiębiorczość”, o których informujemy na stronie www.szydlowiecpowiat.pl), upowszechnianie doradztwa zawodowego i koncepcji kształcenia ustawicznego, a także inicjowanie przez PUP szkoleń kończących się egzaminem zewnętrznym.

Poprawa instytucjonalnej obsługi rynku pracy poprzez doskonalenie funkcji informacyjnej PUP, szkolenia pracowników publicznych służb zatrudnienia z zakresu usług rynku pracy, utworzenie w urzędzie pracy miejsca do nagrywania filmowego życiorysu, oraz punktów samodzielnej obsługi dla bezrobotnych i poszukujących pracy. Jak podkreśla dr Iwona Kukulak – Dolata „wyróżnione w programie działania nie stanowią zamkniętego katalogu proponowanych rozwiązań” jednakże są to „działania jakie powinny być podejmowane na rzecz aktywizacji szydłowieckiego rynku pracy do 2013r.”.

Bibliografia: 1. Lokalny program promocji zatrudnienia dla powiatu szydłowieckiego, red. nauk. Kukulak – Dolata I., Warszawa 2011. 2. Rozwój zasobów i miejsc pracy na Mazowszu. Uwarunkowania społeczno-gospodarcze, red. nauk. Kryńska E., Warszawa 2011. 3. Materiały ze spotkania pt.” Prezentacja lokalnego programu promocji zatrudnienia i ograniczania bezrobocia w powiecie szydłowieckim”, Szydłowiec, dn. 25.02.2011r.